των ιστορικών δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης ή μερικής σύγκλησης.
Η τότε κυβέρνηση αποφάσισε για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους την μερική σύγκλιση που δημιούργησε μια σειρά στρεβλώσεων και αδικιών, ειδικά στους νέους αγρότες που ασχολήθηκαν με τον πρωτογενή τομέα από το 2014 και μετά καθώς και με τους γενικά νεοεισερχόμενους στον κλάδο.
Οι νέοι και νεοεισερχόμενοι αγρότες, κατά κανόνα, είτε έμειναν εκτός κατανομής είτε τους κατανεμήθηκαν ποσά δυσανάλογα μικρότερα σε σχέση με το μέγεθος της εκμετάλλευσης / παραγωγής τους. ο ποσό του εθνικού αποθέματος κατανεμήθηκε χωρίς καμία λογική, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ως δικαιούχοι άνθρωποι εκτός παραγωγής, συνταξιούχοι ακόμη και υπερήλικες.Δεν υπήρξε καμία σύνδεση του ποσού της ενίσχυσης με την παραγωγή. Ούτε με το μέγεθος της εκμετάλλευσης αλλά ούτε και με το ύψος της παραγωγής.Όταν τα ''ιστορικά δικαιώματα'' αποτέλεσαν το μοναδικό κριτήριο κατανομής δημιουργήθηκαν δυσθεώρητες αποκλίσεις μεταξύ των ποσών (είτε αυτά αφορούν τα συνολικά ποσά είτε τη μοναδιαία αξία εκάστου δικαιώματος) που εισπράττουν αγρότες με ίδια δραστηριότητα, στην ίδια περιοχή, αλλά διαφορετικό χρόνο εισόδου στο επάγγελμα.
Για την κατάφωρη αδικία των ''ιστορικών΄'' δικαιωμάτων έχουν αναφερθεί πολλές φορές και ο υπουργός αγροτικής ανάπτυξης της Ελλάδας αλλά και ο υφυπουργός καθώς και πολλοί κυβερνητικοί βουλευτές χωρίς όμως όλα αυτά τα χρόνια να υπάρξει κάποια βελτίωση σχετικά με το έγκλημα που διαπράττεται απο το 2006 έως και σήμερα, εις βάρος κυρίως νέων ανθρώπων που αποφάσισαν να ασχοληθούν με τον πρωτογενές τομέα. Σας παραθέτω 2 συνεντεύξεις του υπουργού κυρίου Αποστόλου καθώς και του αναπληρωτή υπουργού Τσιρώνη. Εύχομαι η επιτροπή σας να βρει λύση σχετικά με μια αδικία που στην πραγματικότητα οδηγεί σε αποχώρηση από το επάγγελμα το 80% των νέων αγροτών που μην μπορώντας να ανταγωνιστούν τους παλαιούς συναδέλφους τους απογοητεύονται και με την λήξη των δεσμεύσεων του προγράμματος νέων αγροτών εγκαταλείπουν απογοητευμένοι τον κλάδο με την αίσθηση πως τους κορόιδεψαν με ψεύτικές υποσχέσεις και στο τέλος τους πέταξαν στον ωκεανό αβοήθητους να μάθουν κολύμπι.
Επειδή όλα τα ανωτέρω δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των αγροτών αδικώντας κατά βάση το ποιο δυναμικό κομμάτι. Και επειδή θα οδηγηθούμε νομοτελειακά, σε μείωση της παραγωγής στο τέλος της περιόδου παρακαλούμε να βρεθεί το συντομότερο δυνατό.
Απαντώντας ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βαγγέλης Αποστόλου επισήμανε:
«Η τρέχουσα ΚΑΠ κλείδωσε τον Ιούλιο του 2014 με την τότε κυβέρνηση να αποδέχεται πολλά αρνητικά στοιχεία. Όμως, το χειρότερο απ' όλα ήταν η προσκόλλησή της σε ιστορικά στοιχεία. Είναι αυτά τα οποία συζητάμε για τα δικαιώματα και μας δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα και κυρίως στην είσοδο των νέων αγροτών στην αγροτική δραστηριότητα.
Άρα, λοιπόν, αποτελούσε υποχρέωση για εμάς στην ενδιάμεση αναθεώρηση να προσεγγίσουμε γενικότερα τα θέματα. Θα πρέπει, επίσης, να έχουμε υπόψη μας ότι οποιαδήποτε πρόταση που είχαμε θελήσει να καταθέσουμε ήταν μέσα στα πλαίσια που είχε διαμορφώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε μια συγκεκριμένη πρόταση, τη γνωστή ως Omnibus και οι κυριότερες τροποποιήσεις που είχαμε μπροστά μας ήταν αυτές που αφορούσαν τον Κανονισμό 1306/2013, σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και, βεβαίως, τον Κανονισμό 1307/2013, σχετικά με τις άμεσες ενισχύσεις.
Η χώρα μας, όπως και η πλειοψηφία των κρατών-μελών, διαφώνησε με την πρώτη τροποποίηση, αυτή που αφορούσε τον Κανονισμό 1306/2013, διότι η κατάργηση του κανόνα 50-50 μας δημιουργούσε πρόβλημα, γιατί αυτό σήμαινε σημαντική επιβάρυνση των κρατικών προϋπολογισμών των κρατών-μελών. Και αντιλαμβάνεστε ότι σε μια τέτοια διαδικασία δεν μπορούσαμε να μπούμε, διότι αυτόματα θα είχαμε μια αύξηση στο έλλειμμά μας.
Στη δεύτερη πρόταση συμφωνήσαμε με την τροποποίηση των άρθρων 50 και 51 προς την κατεύθυνση αύξησης των εκταρίων, για τα οποία χορηγείται το πριμ του 25% στους νέους αγρότες, για να μεγιστοποιηθεί η απορροφητικότητα του μέτρου. Ωστόσο, αυτή την πρόταση δεν την αποδέχθηκε η πλειοψηφία των κρατών-μελών. Δεν μπορούσαμε, λοιπόν, να προχωρήσουμε.
Υποστηρίξαμε την τροποποίηση του άρθρου 52 σχετικά με τις συνδεδεμένες ενισχύσεις και στα έτη από το 2017 και πέρα μας δόθηκε η δυνατότητα να αναθεωρήσουμε τις επιλογές που είχαμε προηγούμενα και ταυτόχρονα να αυξήσουμε τις υφιστάμενες ενισχύσεις από τα 141,6 εκατομμύρια ευρώ στα 186 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο 9,94% του εθνικού φακέλου. Είναι μια σημαντική αύξηση και κυρίως γιατί θέλουμε να την κατευθύνουμε προς ενίσχυση δραστηριοτήτων που έχουν σχέση με την πολιτική που θέλουμε να εφαρμόσουμε στον αγροτικό χώρο, όπως, για παράδειγμα, τη στήριξη της κτηνοτροφίας.
Υποβάλαμε πρόσθετα σχόλια που αφορούν ιδιαίτερα τον ορισμό των μονίμων βοσκοτόπων και εκεί πραγματικά βρισκόμαστε σε μια συνεννόηση και με άλλα κράτη-μέλη. Έχει διαμορφωθεί αυτή την ώρα ένα μέτωπο, ιδιαίτερα των μεσογειακών χωρών, που έχουν τα ίδια προβλήματα σχετικά με τους βοσκοτόπους, και βλέπουμε ότι από τις συζητήσεις τουλάχιστον που έχουν γίνει στην Ειδική Επιτροπή Γεωργίας είναι ένα θέμα το οποίο θα γίνει αποδεκτό.
Σχετικά με το άλλο θέμα, δηλαδή τον υπολογισμό της αρχικής μοναδιαίας ενίσχυσης -αναφέρομαι στην απώλεια που είχαν οι νέοι αγρότες σχετικά με τα δικαιώματα του 2014 ή και νωρίτερα- υπάρχει πρόβλημα. Είναι γνωστό.
Παρότι λοιπόν υπήρχε και το 2015 σχετική πρόταση, την επαναφέραμε και το 2016, για να μην χαθεί η αξία αυτών των δικαιωμάτων. Η Επιτροπή μας απαντά ότι δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, επειδή θίγονται διατάξεις του βασικού Κανονισμού.
Έχουμε υποβάλει ξανά το αίτημα και η τελευταία απάντηση που είχαμε, και μάλιστα στην πρόσφατη επίσκεψη του Επιτρόπου Χόγκαν στη Θεσσαλονίκη, είναι ότι ειδική επιτροπή θα μελετήσει το θέμα, βεβαίως πάντα βάζοντας την επιφύλαξη ότι δεν μπορούμε να ανοίξουμε θέματα που έχουν σχέση ειδικά με την αναδρομικότητα.
Επίσης, βάλαμε ένα θέμα, το οποίο θα γίνει αποδεκτό, τουλάχιστον απ' ό,τι ειπώθηκε από πλευράς του Επιτρόπου στην πρόσφατη συνάντηση που είχαμε, για τους νέους αγρότες που έκαναν έναρξη δραστηριότητας το 2009 και εξαιρούνται από τον Κανονισμό. Είναι ένα θέμα το οποίο μας υποσχέθηκε ότι θα το δει».
Με συνέντευξή του στο περιοδικό «Agricola» της «Καθημερινής», ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιάννης Τσιρώνης άνοιξε τη συζήτηση για την κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων επιδότησης των αγροτών.
Έσπευσε βέβαια να εξηγήσει ότι δεν μπορεί μια τέτοια απόφαση να ληφθεί από τη μια ημέρα στην άλλη και πολύ περισσότερο να εφαρμοστεί. Επίσης, είναι απολύτως βέβαιο ότι τα όσα ανέφερε ο κ. Τσιρώνης δεν μπορούν να εφαρμοστούν πριν από το 2020. Ουσιαστικά δηλαδή αφορούν την Κοινή Αγροτική Πολιτική όπως αυτή θα διαμορφωθεί κατά τη νέα προγραμματική περίοδο.
Όπως γράφαμε σε προηγούμενο ρεπορτάζ στο «Ε», η μείωση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ θα οδηγήσει σε μείωση των άμεσων αγροτικών επιδοτήσεων, πρώτα απ' όλα με περικοπή αυτών που καταλήγουν στους μικρούς παραγωγούς. Κι είναι πολύ πιθανό να καταργηθούν οι επιδοτήσεις που λαμβάνουν οι μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Φαίνεται πως στον σχεδιασμό των κοινοτικών οργάνων τίθεται ένα ακόμη στοιχείο, αυτό της ανακατανομής των επιδοτήσεων μεταξύ των παραγωγών με το επιχείρημα ότι πρέπει να διορθωθούν αδικίες που δημιούργησε το προηγούμενο σύστημα. Η ίδια ακριβώς επιχειρηματολογία είχε χρησιμοποιηθεί και πριν από τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ το 2003, όταν δηλαδή σταμάτησαν να δίνονται οι επιδοτήσεις με βάση τη δηλωμένη παραγωγή και θεσπίστηκαν τα ιστορικά δικαιώματα. Διότι και τότε είχαν δημιουργηθεί μεγάλες αδικίες.
Είναι αλήθεια πως το σύστημα των ιστορικών δικαιωμάτων επιδότησης δημιούργησε νέες αδικίες στην κατανομή των επιδοτήσεων χωρίς να αντιμετωπίσει τα παλαιά προβλήματα. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με μια προσπάθεια της κοινοτικής γραφειοκρατίας να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Άλλωστε αν ήθελε να το κάνει μπορούσε να το είχε δρομολογήσει εδώ και χρόνια. Αυτό που πραγματικά θα συμβεί είναι ένα μέρος των επιδοτήσεων που θα χαθεί από τις τσέπες των αγροτών να καλυφθεί πίσω από τη διαδικασία της ανακατανομής.
Επιπρόσθετα, μέσα από τη διαδικασία δίνεται η δυνατότητα στην κυβέρνηση που θα διαχειριστεί το ζήτημα να δώσει μεγαλύτερες επιδοτήσεις σε ορισμένες κατηγορίες παραγωγών από άλλους.
Η ιστορία των ιστορικών δικαιωμάτων
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Τσιρώνης, «τα ιστορικά δικαιώματα υπήρξαν μια επιλογή της προηγούμενης κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση της ΚΑΠ το 2014 και είναι καθαρά εθνική επιλογή της χώρας μας. Δεν απορρέουν δηλαδή από κανονισμούς της ΚΑΠ που αφορούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες».
Είναι αλήθεια πως η προηγούμενη κυβέρνηση που διαπραγματεύτηκε και συμφώνησε με την εφαρμοζόμενη ΚΑΠ είχε τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα στο σύστημα των ιστορικών δικαιωμάτων επιδότησης και αυτό της περιφερειοποίησης. Ωστόσο, η εφαρμοζόμενη ΚΑΠ είχε βάλει ορισμένες προϋποθέσεις που δεν επέτρεπαν την πλήρη κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων. Θυμίζουμε τους κανόνες 60/90. Δηλαδή ότι κανένας αγρότης δεν μπορεί στο τέλος της προγραμματικής περιόδου να λαμβάνει επιδοτήσεις μεγαλύτερες του 90% των επιδοτήσεων που λάμβανε ως το 2014 και επίσης δεν μπορεί να λαμβάνει επιδοτήσεις λιγότερες από το 60% όσων λάμβανε το 2014. Αυτοί αλλά και άλλοι κανόνες έκαναν την περιφερειοποίηση μια άνευ περιεχομένου διαδικασία.
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, τα ιστορικά δικαιώματα θεσπίστηκαν με τη συμφωνία του 2003 των κρατών μελών της Ε.Ε. και άρχισαν να εφαρμόζονται από το 2006. Για τη θέσπισή τους λήφθηκε υπόψη ο μέσος όρος των επιδοτήσεων που λάμβαναν οι παραγωγοί στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Κι είναι πραγματικά εξωφρενικό ένας παραγωγός το 2020 να λαμβάνει επιδοτήσεις με βάση την παραγωγή που είχε ή δήλωνε ότι είχε τα έτη 1999 - 2000. Επίσης είναι εξωφρενικό να συνεχίζονται επί 20 χρόνια κερδισμένοι να βγαίνουν όσοι με δόλιο τρόπο λάμβαναν μεγάλες επιδοτήσεις τη δεκαετία του 1990 είτε γιατί έκαναν «πανωγραψίματα» στην παραγωγή ελαιολάδου, είτε γιατί δήλωναν ανύπαρκτα κοπάδια ζώων, είτε γιατί παρέδιδαν στα εκκοκκιστήρια... βρεγμένο βαμβάκι.
Μεταβατικές διατάξεις
Με το άνοιγμα της συζήτησης ο κ. Τσιρώνης μίλησε για μεταβατικές διατάξεις, δηλαδή για μη άμεση κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων, έστω και αν αυτό πρόκειται να συμβεί μετά το 2020. Το ερώτημα είναι αν τη διαδικασία σταδιακής προσαρμογής την υιοθετούν και τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Χαρακτηριστική είναι η ακόλουθη αναφορά τού κ. Τσιρώνη: «Δεν λέω αύριο το πρωί να κοπούν τα ιστορικά δικαιώματα, γιατί προφανώς κάποιοι άνθρωποι ζουν μ' αυτά, δεν μπορείς να τους αλλάξεις τελείως τη ζωή από τη μια μέρα στην άλλη, δεν έχω τη φιλοσοφία του πέλεκυ, αλλά πρέπει κάποτε αυτός ο διάλογος ν' ανοίξει και τμηματικά αυτά τα δικαιώματα να καταργηθούν.
Σίγουρα δηλαδή θα πρέπει να υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις γιατί κάποιοι έχουν υπολογίσει σε αυτά τα έσοδα, αλλά επαναλαμβάνω ότι το σημερινό καθεστώς αδικεί τον πρωτογενή τομέα, γιατί δεν γίνεται κάποιοι άνθρωποι για το ίδιο ακριβώς αντικείμενο να έχουν διαφορετικές επιδοτήσεις. Πρέπει όλοι οι συντελεστές της αγοράς να έχουν ίδια αντιμετώπιση, ώστε να εξασφαλίζεται μέσα σε αυτήν υγιής ανταγωνισμός προς όφελος των πολλών».
Σχόλια